Tuesday, July 6, 2010

Poken Ogos






TIL NONG …til nong …til nong … ning sora ni lonceng ni padati di tonga borngin nangali i laho marayak andostorang. Ibalik ni arambir an, songon na ekel ekel nida bulan mangaligi parpadati i songon namarkatik- katik marpupu markuayam. Sa saulak muse binege 
dongus-dongus mosa-osa horbo i laho manetek dongdong i. Monggak onggak baya ulu ni horbo i manyarat-nyarat bahatna boban ni padati i. Anggo parpadati i ba songon na ianggun-anggun do di lala ia, marsampulung marabit karung, marpupu marsitundu ia songoni i tenggetan i. Mulo borngin songon i bahatan do ia marangan-angan, harana antong ahama natar karejohon ia i tenggetan i. Ima anso adong halak naginjang angan-angan na di huta i ni dokon halak musema i parangan-angan ni parpadati.

Songon i pe boto, mulo borngin songon i ngada barani ia mangombus suling laho manjeir be. Ngada giot ia be padua ulakkon songon nani pudungan ni jae Sortolang an, dompak ha asikkanna mangombus suling i, bahat ni ida ia di bariba batang aek an, na manortor manyembar mangarayapi, songon jia na horja godang do ma. Tai dung i antak ia namangombus suling i mintop boti golap sude ngada adong be natarida mata. “Madung bana i”, ning ia i bagasan roha nia. I pabahat ia doma mangaji-aji.
Isaulak ari muse dung magorib, ima di jae Tadangka an, tak i julu Muara Pungkut i tontang Batu Loting an, si Gombok, horbo ni parpadati i ngada ra muse mangalangka. Angke na adongdo ulok tolon monci nagit sabatang arambir doma godangna polang i tonga dalan i. Mangambati, sonjia pamangambat anak ni namboruna doma mula kehe boru ni tulangna malangka matobang . Bulus iantak ia muse na marsuling i. “Ah, naniambang ni ulok tolon monci ido antong iba boru bujing nagiot langka matobang”, ning ia muse di bagasan roha nia, pariang-riang roha. Dung iantak ia muse na marsuling i, habang songon kapal terbang doma ulok i tu dolok an, mago. Tuk ma biarna nilala ia.

Mulo palanma sotik pardalan ni padati i, ibuat ia cambuk. Tai ba ngada jungada ni cambuk ia horbo i, hum na igayok-gayoki nia ma ia songoni gurung-gurung ni horbo i.

“Hah ... hayo jalan”, ning ia marsaro Malayu. Na holong antong ia tu si Gombok, ima gorar ni horbo i ibaen ia. Angke dung do sorang sampe i tura igung i, laing na ia ma parmahanna. Dung margulu horbo i di bustak i, i paridi ia tu batang aek an, igosok ia gurung-gurung ni horbo i dohot takar, anso ias mulak tompa ni horbonia i. Antong baya, si Gombok horbo ni ai ma na mangalehon balanjo par poken tu dongan parsonduk nia. I rabi ia duhut na rata ambaen ingkayuna, ipamasuk ia tu karanjang ambaen bohal mulo di pardalanan. Songoni muse ma antong horbo nia i, ngada muse mangido lobi. Na hum duhut i ma ia hagiot na. Ngada ba mangido tuik dohot budu na i tutung sanga kantang Tanagodang, ngada muse antong mangido abit narara ambaen pamake nia, bope ima boban boratna na i sarat-sarat nia tu jae tu julu, sian poken na sada tu poken na lain.

Anta sian jia pe tomet sikola ni horbo i so bisa mangarti saro Malayu, sampe ari sadarion ngada binoto sangan jia i. Adong manombo halak na pabisuk-bisukkon mandokon bahaso induk na najolo nasian Doli, adong muse na mandok amangna do nasian doli. Ngada binoto sangan jia na peto. Anggo adongma sada-sada halak, ni bege parpadati i, tar songon na mangarisak ia ambaen na marsaro Malayu ia tu horbo nia, tolpus ma hobar nia : “Pardok hamu ma di saraor muyu”, ning ia taro mekel-ekel.

Ngada sadia lolot tolapma antong tu Huta Panopaan i. Huta parlagutan ni halak mulo di ari Sabtu. Bo sian jae, bo sian julu, songoni muse na sian dolok dohot sian lombang. Tar songon na maradu tu tonga ni ida songon i.

Halak nasian Tanagodang marbuniago kantang Tanagodang natabo. Halak nasian Pakantan dohot Muara Sipongi, marbuniago kopi Pakantan na santak uskus. Nasian Tamiang marbuniago kantalan, kopi, ulit manis, oni ngada tinggal udon tano dahot sigaret Tor Sijanggut. Nasian Huta Pungkut marbuniago tanahon dohot kopi. Sian Sibanggor marbuniago unte namanis. Sian Simandolam, kohol dohot timbako. Sian Maga, gulo bargot, adong muse honas adian marangin, namanis mulo lamun, macom samacom-macomna, paet doma muda mata. Sian Panyabungan marpadati-padati doma bahat ni pisang rongkon sibodak i, bahat muse mocomna. Ngada pisang sitabar sajoba. Adong pisang si Lamunan, pisang si Ombun, pisang Simanisan, pisang si Tambatu. Pisang Siolot maia naso adong. Angke bope madung lamun bodat dohot herek pe ngada giot mangansa di harangan an, ambaen capotna. Nasian Sidimpuan antong marbuniago es potong dohot gulaen lautma di poken i.
Songoni ma tehe mula ari Sabtu di huta i, ari poken ning halak nabahat. Anggo sugari adong gordang sambilan dohot tortor, songon namora-mora pajonjong horja doma riburna. Arani ngada adong halak na kehe tu saba sanga tuhauma di ari sadari i be.

Mur tak tuginjang ma mataniari di Huta Panopaan i, mosong-osong songon gasing doma ni da ambaen rami ni halak i. Inang-inang marsioban karanjang nabinaen sian hotang, adong muse naibinaen sian palastik. Adong antong na sarat-sarat muse daganakna, marnyungut-nyungut mangolos-olos mangido sitara manis. Mur tutonga poken i, ima di donok balerong i, sonjia songon loba muse doma rami nihalak i. Dongung-dongung songon borong-borong doma binege sora nihalak na mangarihon jagal, songoni muse na manawar jagal. Idonok tiang mandera i, rongom muse halak nagiot manabusi pocal. Ngada sah ni lala halak na di huta i, mulo ngada mangan pocal ni anakboru i mula ari poken. Ngada muse dao tak i lombang na i adong muse bayo parcilek na marjagal indahan. Indahanna marpupu habis ambaen ramina halak na mangan tu si. Angke kojaron ni halak mangan tu si hum indahan namilas rongkon sambal incor nabaru dapot di arsik do ba. Tai bope songon i, ngada adong halak naso hodokan mulo mangan di si.

Itontang parbantean i, baris songon jior marbaris muse na marjagal danon. Simbur manyuati mangoloi si panabusi. Sasaulak mamolus si pangido ido, bajuna tak hondal, tudungna masuak-suak, larat malarat doma nida ambaen suada ni pamakena. Ngada tinggal muse tungkot dohot karungna. Godang doma ni da jomak ni parjagal danon i tu karung i, tai ba anggo di panot-noti, sotikan maia na ipamasuk ia tu karung ni si pangido-ido i. Angke bahat do na madung rap mamboto bahaso bagas ni bayo si pangido-idoi di jae an sonjia sopo sio rancang magodang doma jegesna. Saba marbunbun-bunbun amabaen bolakna, tobat marbalok-balok muse do pe.

Mulo tak di jae ni parbantean i, sonjia di topi laut muse doma muapna. Disi jojor na marjagal gulaen laut na i es an, songoni muse gulaen laut na madung hiang na i siraan. Bahat inang-inang na manabusi gulaen aso-aso sagaris, baledang sagaris, songon i muse tuik dohot balanak arasak sasa garis songon i, anso adong ambaen pangaronca ni gule bulung gadung ancogot ni ari sanga haduan ni ari.

Kehe hita mulak tar tutonga poken i. Ima di parik kantor tentara i, satontang dohot bak panampungan ni aek i. Adong muse halak jawa na marjagal pocal. Marbaris-baris muse halak giot manabusi, songon jia itik surati na giot masuk lobu doma sobar-sobarna ni ida painte giliran. Mula tak tu dolok na i sotik adong musema lontong kuah ni ompung Bariah. Ngada sobar nida halak na paintehon, angke hum muap ni holas kolas ni gulena i pe madung manetek ijur ni halak.

Di Bioskop Tapanuli tak di dolok ni poken i, ngada mantak-antak muse lagu-lagu India, manamba simbur ni poken i. Pangpang muse ma poster pilim India di jolo godung na i. Lagak-lagak nida bintang-bintang pilim na i. Anak muda na i markaco mata na lomlom, anggo nona na i antong talak muse nida pusot i, olbung sonjia songon sarang ni si urkur doma nida. Ijolo godung bioskop i adong muse ompung Saba na marjagal pisang goreng. Pisangna pisang si tabar na mongkol. Marsiradu doma dagdanak na marsikola manabusina mulo dompak main-main pasada on atope padua on.

Di toru ni mahonian di jolo pasanggerahan i ngada talu muse simburna, markambeng-kambeng muse doma si naramina. Bisuk-bisuk muse nida halak i mangkuliangi parjagal ubat cacing i. Marburas ia situtu di adopan ni halak na bahat i, bo… anggo naning ia ba tolu ma ia Bung di Indonesia on, na sada ima Bung Karno, na paduahon ima Bung Hatta, mula na patoluhon ima au ning ia “Bung Lubis, siparjagal ubat cacing”. Anggo na lain i na bung bung doma ning ia sude, pagodang buras i. Di samaso i, mulo adong halak na tarpargabus di huta i, nangkan mohot ma tu sia panggoraran “parjagal ubat cacing”.

Molo madung loja halak manangion buras nia i, dua tolu markehean ma maninggalkon ia songon na paonda-ondahan, i pasang ia musema sinaloan nia margitar boti marlagu “Bujing-bujing Panyabungan”, laguna tarsongonon :


“Keta-keta, keta manortor,
paluma gondangna kulit biawak,
saotik pe inda mangkuling……
bibirna rara obukna karingting,
ise na mangida rohana pe marsak,
ima bujing-bujing Panyabungan”. 


Halak ni giot maninggalkon, mur malanom muse parjuguk na, songon i muse pabege-bege lagu nia i mur rongom muse halak. Ngadaba sampe habis lagu i, na iantak nia muse ma i. Songon na biaso, i mulo i ia muse mai marjagal ubat cacing i. “Mulo adong ning ia dagdanak manyogot-nyogot ulu i tu toru, knalpot nai adop ginjang, ima tanda na cacingon”, ning ia mandok halak na bahat i. Sirasokina i antong adong juo do na manabus i, tai bahatan do halak na giot manangihon ia ba marlagu. Songoni ma antong, angke na petoan do nilala halak di huta i mangan pote na sian topi batang aek an dohot parira nasian paya ombur ambaen ubat ni cacing umpado ubat na i gadis ni bayo i.

Mur tu julu na i sotik, tak ijolo kantor ni opseter i, satontang dohot tano na gincat i, adong muse na marjagal sate. Hombar markombar muse doma rami ni halak i, lagut marlagut, manombo todik marsitodikan, sasaulak marsirisak an. Songoni muse ma di si. Tai ba, mulo dung dapot giliran, sip polngit siakan amabaen tabona.
Leng di toru mahonian durcet muse ma di si so dua motor parah, sada ABC 7 na paduana motor Gunung Kulabu, paintehon toke na i salose marbuniaga. Ngada binoto ba aso do gorarna ABC 7. Bahat do i halak na di huta i marsapa-sapa sangan di jia do ABC 1 (sada) sampe ABC 6 (onom). Mulo Gunung Kulabu antong, i ma toke na i sian Gunung Kulabu Pakantan.

Sian juluan pegut pegut muse me i kalakson motor Sinar Kota, songon na mandokon tu halak na marbuniaga di poken i bahaso nangkan na ro muse dope tambana halak na sian juluan giot parami poken i. Ipudi na i adong muse motor poken-poken na margorar Rosliana, pardalanna tak letok mosor-osor mingkek-ingkek baen na marbujal do banna. Mabiar halak manenggetna, mabiar halak inda lalu tu poken, inda lalu manabusi pocal ni anak boru nani toru manderaan. Tai bope songoni ba na ponuh sajo do i panumpangna, angke na malo sopir na i mambuat roa. Tardokonma sian Muarasoro, sonpat dope supirna i martarombo ambaen lolotna solalu tu poken an.

Di sadu di lambung jambatan Singengu an, ngada nian haru rami. Mari-ari di si panggadisan dohot panabusian ni koje rongkon kantalan do. Bope adong muse di si parminuman na tabo, tai angke ambaen muap ni kantalan dohot sikarap, tartontu do halak na minum di si.

Mur bonom ma mataniari i, binege musema tuter ni motor Sanggarudang na rara i di jolo ni tugu pahlawan na di kantor wedana i manjou-jou, tak songon namandokon: “Adope le dongan-dongan, marayak muli mahita sude”. Par padati ipe antong manaek musema tu tenggetan i, “Hayo jalan”, ning ia muse ma tu si Gombok horbonia i, marsaro Malayu.

Ontat nion majolo da gakku, ambaen madung mintop palito, salose musema carito.



Bandung, 24 Agustus 2009
Na ni surat:
Tagor Lubis